Аграрна Економіка 2019 Т. 12 № 3-4:3-16

Ocena poziomu innowacyjności przedsiębiorstwa: problemy i metody ich rozwiązywania – doświadczenie UE

Cherevko H., dr hab., profesor
0000-0002-0072-5816
Lwowski Narodowy Uniwersytet Аgrarny

https://doi.org/10.31734/agrarecon2019.03.003

АНОТАЦІЯ

W dobie przejawiającej się przewagi konkurencyjnej, w sytuacji, gdy dochodzi do skracania cyklu życia produktu, a także nasycenia rynku, dalszy rozwój przedsiębiorstwa bez wprowadzania innowacji jes niewyobrażalny .

Innowacyjność - jest to zdolność do tworzenia oraz wprowadzania i komercjalizacji innowacji, któraumożliwia wdrożenie na rynek nowych, ulepszonych produktów, wyrobów, zmodernizowanych procesów technologicznych, czy też organizacyjno-technicznych. Umiejętność przedsiębiorstw do pozyskania i wprowadzenia innowacji jest objawem nowoczesności przedsiębiorstw, efektywności i ich skuteczności. Dlatego przejawem innowacyjności przedsiębiorstw jest przedstawienie zdolności oraz skłonności do wprowadzania nowych sposobów o charakterze technologicznym, czyli innowacje produktowe i procesowe, jak również o charakterze nie technologicznym, innymi słowy - innowacje marketingowe i organizacyjne.

Przedstawione problemy, związane z pomiarem poziomu innowacyjności przedsiębiorstwa koncentrują się w dwóch zasadniczych obszarach: w problematyce doboruwłaściwych miar innowacyjności oraz w dokonywaniu zagregowanej oceny innowacyjności przedsiębiorstwa na podstawie obliczonych wskaźników.

Pomiar działalności innowacyjnej był, jest i zawsze będzie dość utrudniony z powodu kłopotów z kwantyfikowalnością tegoprocesu, gdyż wykracza on poza możliwe ramy standardowej działalności ze względu natwórczą naturę tego procesu. Z tej przyczyny zbyt doktrynalne podejście do pomiaruefektów i sposobu działania jednostek innowacyjnych może spowodować pewny spadekich kreatywności. Dlatego efektywność zastosowania kazdej metodologii będzie uzależniona odumiejętności menedżerów, od właściwego doboru mierników i od poziomu jakości systemuinformacyjnego przedsiębiorstwa.Należy przy tym uwzględniać, że działania innowacyjne niosą ze sobą znaczące ryzyko. Stąd tak istotna jest konieczność dysponowania właściwym systemem pomiaru efektów działań w tym obszarze. Sytuacja ta prowadzi do ustawicznego rozwoju dotychczas stosowanych narzędzi, jak również formułowania nowych koncepcji. Dlatego jednym z najbardziej wdzięcznych perspektywnych obszarów prowadzenia badań problemu pomiaru poziomu innowacyjności przedsiębiorstwa jest opracowanie metodologii oceny poziomu efektywności od poprawy innowacyjności przedsiębiorstwa w celu oceny możliwości uzasadnienia wielkości dopuszczalnego ryzyka.

Chodzi tu praktycznie o określenie efektywności wdrażania innowacji, a im wyższa jest zdolność przedsiębiorstwa do opanowania tych innowacji, tym bardziej można uważać za wyższy poziom innowacyjności tego przedsiębiorstwa.To w pewien sposób rozwiąże problem syntetycznego wskaźnika poziomu innowacyjności przedsiębiorstwa, który oprócz wskaźnika stóp zwrotu z inwestycji w innowacje może służyć do porównywania przedsiębiorstw według poziomu ich innowacyjności.Biorąc pod uwagę przeprowadzone badania oraz ujawnione wady i zalety różnych podejść do interpretacji pojęcia innowacji oraz ustalenia poziomu innowacyjności przedsiębiorstwa, a także uwzględniając istniejący poziom tej innowacyjności w Ukrainie, ma sens zalecać do praktycznego wykorzystania w procesie obliczania określonej wartości zastosowanie zestawu następujących wskaźników: liczbа wprowadzonych innowacji (jako każdych nowych technologii, produktów czy ich modernizacji lub sposobów ich sprzedaży, organizacji funkcjonowania przedsiębiorstwa); udziła nakładów na innowacje w kosztach ogólnych gospodarstwa; liczba patentów i innych dokumentów ochronnych; wartość kapitału intelektualny w przeliczeniu na jednego zatrudnionego; odsetek sprzedaży nowych produktów wobec sprzedaży ogółem; względną korzyść, osiągnięta przez wprowadzenie innowacji; stopa zwrotu z inwestycji w innowacje.W każdym przypadku w drodze ustanowienia systemu oceny poziomu innowacyjności przedsiębiorstw w Ukrainie najważniejsze są dwie rzeczy: skuteczna polityka innowacyjna państwa i skuteczna państwowa służba doradcza z udziałem potencjału naukowego i doradczego instytucji szkolnictwa wyższego.

КЛЮЧОВІ СЛОВА

innowacje, innowacyjnоść, przedsiębiorstwa, wskaźniki, metody

ПОВНИЙ ТЕКСТ:

ПОСИЛАННЯ

  • Adams, R., Bessant, J. and Phelps, R., 2006. Innovation Management Measurement: A Review. International Journal of Management Reviews, 8, 1, рр. 21–47.
  • Anthony, S.D., Johnson, M.W., Sinfield, J.V. i Altman, E.J., 2014.Przez innowację do wzrostu – jak wprowadzać innowację przełomową. Warszawa.
  • Bardon-Gust, N., 2011. Innowacyjność w aspekcie regionalnym. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 23, s.50–63.
  • Baruk, J., 1994. Innowacyjność przedsiębiorstw w warunkach transformacji systemowej. Wiadomości statystyczne, 2, s.9–11.
  • Białoń, L. 2010.Firma innowacyjna. Mierniki działalności innowacyjnej firm. Zarządzanie działalnością innowacyjną.Warszawa, s. 169–230.
  • Bielski, I. 2000. Przebieg i uwarunkowania procesów innowacyjnych. Bydgoszcz.
  • Bogdanienko, J. red., 2004. Innowacyjność przedsiębiorstw. Toruń.
  • Brynjolfsson, Y., Brynjolfsson, E.and Yang, S., 1996. Information Technology and Productivity: A Review of the Literature. MIT Sloan School of Management, Advances in Computers, AcademicPress, 43, pp. 179–214.
  • Czarnota, P., 2015. Uwarunkowania podnoszenia innowacyjności polskiej gospodarki z perspektywy doświadczeń wybranych krajów Unii Europejskiej. Praca dyplomowa. Rzeszów.
  • Danneels, E. and Kleinschmidt, E.J. 2000.Product Innovativeness from the Firm`s Perspective: Its Dimensions and their Impact on Project Selection and Performance (Rev 1/2000), Institute for the Study of Business Markets, The Pennsylvania State University, ISBM Report 4.
  • Dobni, C.B., 2010. The Relationship Between an Innovation Orientation and Competitive Strategy. International Journal of Innovation Management, 14/2, рр. 331–357.
  • Drucker, P.F. 1992. Innowacje i przedsiębiorczość – praktyka i zasady. Warszawa.
  • Fink, C.A. and Grundler, Ch., 1998. Strategie implementierung im turbulenten Umfeld. Controlling,10, s. 226–237.
  • Freeman, Ch. 1982. The Economics of Industrial Innovation. London.
  • Geodecki, T., 2008. Pomiar innowacyjności gospodarki przy użyciu pośrednich
  • i bezpośrednich wskaźników innowacji.Zarządzanie Publiczne, 3(5), s. 27–50.
  • Geodecki, T. 2014.Metodyka pomiaru działalności innowacyjnej. Polityka innowacyjna.Warszawa.
  • Innowacyjność w zarządzaniu a konkurencyjność przedsiębiorstwa. 2010. Red. R. Nowacki. Difin, Warszawa.
  • Innovation metrics, 2009.Strategic Direction, 25/4, рр. 35–38.
  • Innovation Union Scoreboard2010,2011.The Innovation Unions Performance Scoreboard for Research and Innovation.Pro Inno Europe.
  • Jasiński, A.H., 2006.Innowacje i transfer techniki w procesie transformacji. Warszawa.
  • Kaczmarska, B., 2013.Ocena poziomu innowacyjności przedsiębiorstw na podstawie zasobów internetowych. Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji, red. R. Knosala.Opole,рр.112–123.
  • Klingebiel, N., 1997. Performance Measurement-Systeme.Das Wirtschaftsstudium, 26(7),s. 655–663.
  • Kraśnicka, T., 2013.Innowacyjność przedsiębiorstw – uwarunkowaniaorganizacyjne.StudiaEkonomiczneUniwersytetuEkonomicznego w Katowicach, 136, s. 165–179.
  • Krawczyk,M., 2012. FinansowaniedziałalnościinnowacyjnejMŚP. Wybranezagadnienia.Łódź.
  • Knott,A.M. 2012. Czy twoja firma wydaje tyle na badania i rozwój tyle, ile powinna? HBR.
  • Komisja Europejska, 2005. Nowy okres programowania 2007–2013.Wskaźniki monitoringu i ewaluacji, Dokument roboczy nr 2.
  • Kowalik, J., 2015. Analiza poziomu innowacyjnoci państw Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe Pоlitechniki Częstochowskiej. Zarzadzanie, 19, s. 22–34.
  • Litwa, P., 2010. WykorzystanieStrategicznejKartyWynikówwraportowaniurealizacjistrategiiprzedsiębiorstwa. Rozprawa doktorska. Kraków.
  • Litwa, P., 2017. Pomiar stopnia innowacyjności przedsiębiorstwa przy wykorzystaniu Balanced Scorecard. Studia i Prace WNEIZ US, 48/3,s. 151–162.
  • Mamica, Ł., 2007.Audyt innowacyjny firm jako narzędzie monitorowania innowacyjnościgospodarki.Ewaluacja funduszy strukturalnych: perspektywa regionalna.Kraków.
  • Markowska, M., 2012. Dynamiczna taksonomia innowacyjności regionów.Wrocław:Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
  • Matusiak, K.B. 2011.Innovation and Technology Transfer. Warsaw: PARP.
  • Metcalfe, J.S. 2000.Science, Technology and Innovation Policy in Developing Economies,[online] Available at:http://les.man.ac.uk/cric/J_Stan_Metcalfe/ [Accesed 10 September 2019].
  • Mikołajczyk, B., 2007. Infrastruktura finansowa MSP w krajach Unii Europejskiej. Warszawa.
  • Motyka, S., 2011. Pomiar innowacyjności przedsiębiorstwa.Komputerowo Zintegrowane Zarządzanie. Opole, T II, s. 160–168.
  • Motyka, S. and Jarmuła, P. 2016. Pomiar innowacyjności przedsiębiorstwa z wykorzystaniem środowiska MATLAB. [online] Available at: https://www.researchgate.net/publication/319008203Pomiar_innowacyjnosci_ przedsiebiorstwa_z_wykorzystaniem_srodowiska_MATLAB [Accessed 12 September 2019].
  • Nawrocki, T. 2015.Problematyka pomiaru i oceny innowacyjności przedsiębiorstw. ZeszytyNaukowe Politechniki Śląskiej, Seria: Organizacja i Zarządzanie. 79, 1930, s. 218–226.
  • Nelson, R.R. and Winter, S.G., 1982. An Evolutionary Theory of Economic Change.Cambridge: Harvard University Press.
  • Nowak, P., 2012. Poziom innowacyjności polskiej gospodarki na tle krajów UE.Prace Komisji Geografii Przemysłu, 19, s.153–154.
  • Osborne, D. and Gaebler, T.,2005. Rządzić inaczej. Poznań: Media Rodzina.
  • Oszmiańska, M., 2001. Wprowadzanie innowacji w indywidualnych gospodarstwach rolnych. [online] Available at: https://www.ppr.pl/wiadomosci/edukacja/wprowadzanie-innowacji-w-indywidualnych-gospodarstwach-rolnych-2904 [Accessed 10 September 2019].
  • Pomykalski, A., 2001. Innowacje. Łódź.
  • Rutkowska-Gurak, A., 2010. W poszukiwaniu miar innowacyjności rozwoju . Acta Universitatis Lodziensis - Folia Iuridica, 246, s. 65–77.
  • Salavou, H. 2004. The Concept of Innovativeness: Should we Need to Focus? European Journal of Innovation Management ,7/1, pp. 33–44.
  • Schumpeter, J.A. 1960. Teoria rozwoju gospodarczego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Tidd, J. and Bessant, J. 2009. Managing Innovation. Integrating Technological, Market and Organizational Change. John Wiley & Sons, Ltd. England.
  • Wodecka-Hyjek, A., 2013.Wybrane narzędzia pomiaru innowacyjności.Zeszyty Naukowe Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Seria Zarządzanie, 922, s. 63–82.
  • Zarządzanie innowacjami. Wybrane problemy, red. J. Bogdanienko, 1998. Warszawa, s. 10.

Стаття надійшла 20.09.2019.